Een aanval op agenten door een groep onbekende daders aan de grens van Myanmar en Bangladesh heeft ertoe geleid dat het leger in Myanmar heeft gereageerd met het doden van onschuldige Rohingya moslims in het land, aldus mensenrechtenorganisatie Fortify Rights. Volgens verschillende ooggetuigen heeft het leger enkele ongewapende Rohingya mannen vermoord, een dag na de dodelijke aanval bij drie politie bureaus in de staat Rakhine. De vrees voor een grootschalig militair offensief en een mogelijk potentieel voor willekeurige moorden en mishandelingen gericht tegen de moslimgemeenschap neemt zienderogen toe.

“Het leger heeft de verantwoordelijkheid om burgers, ongeacht religie of etniciteit te beschermen,” aldus Matthew Smith, oprichter en directeur van de mensenrechtenorganisatie Fortify Rights. “De overheid kan deze situatie indammen door het handhaven van de openbare orde en de bescherming van de rechten van de Rohingya.”

Gewapende strijd
Volgens de autoriteiten in Myanmar hebben een groep Rohingya mannen een aanval uitgevoerd op drie politie posten en daarbij 9 politiemannen vermoord, 5 verwond en vervolgens zijn gevlucht met een lading aan kogels en wapens.

Fortify Rights en Stichting as-Salaamah wal’Adaalah zijn in het bezit van amateurvideo’s waarin een groep mannen, gewapend met geweren en pistolen, mensen oproepen om deel te nemen aan de gewapende strijd in de staat van Rakhine. “De gevechten kunnen nu beginnen, vandaag nog zelfs,” zegt een Rohingya spreker, geflankeerd door jonge gewapende mannen. “Het Birmese leger heeft geprobeerd ons te zoeken met behulp van een helikopter maar wij vrezen geen helikopters,” zegt de Rohingya strijdbaar in de video.

De verwijzing naar helikopters suggereert dat de film werd gemaakt op of na 9 oktober. Dat is dezelfde dag waarbij, volgens staatsmedia, het Birmese leger helikopters gebruikten om troepen te verplaatsen naar het gebied waar de aanvallen op de politie plaats vonden. De autoriteiten hebben op dezelfde dag een verbod op bijeenkomsten van vijf of meer personen opgelegd in het Maungdaw stadsdeel.

Diverse ongewapende moslims geëxecuteerd

Volgens verschillende bronnen binnen Fortify Rights, zijn er op 10 oktober grote groepen soldaten aangekomen in het dorp Myothugyi. De 23 jarige Ismael M vertelt over de dood van een ongewapende 50 jarige oude man. Ismael keek vanuit zijn huis uit zijn raam naar hoe de 50 jarige Nagu werd vermoord nadat een soldaat een telefoongesprek had gevoerd (wellicht vragend om instructies). “Ze schoten hem in het gezicht en hoofd,” zegt Ismael. Het lichaam werd levenloos achtergelaten door het leger van Myanmar.

Fortify Rights is tevens in bezit van verschillende foto’s en een video waarop de overleden Nagu staat afgebeeld. Hierbij zijn duidelijk schotwonden op het gezicht en hoofd te onderscheiden. Ismael vertelt ook over de dood van een andere Rohingya moslim genaamd Noor Allam. “We hoorden lawaai en kogels en toen het leger vertrok vonden we het lichaam. Ik heb zelf het lichaam het huis in gedragen en vervolgens foto’s gemaakt,” zegt Ismael. Noor Allam was 55 jaar oud.

Een andere inwoner van het dorp zegt dat het leger drie mannen heeft doodgeschoten zonder enige reden. “Ze namen 3 mannen mee naar buiten en schoten hun gewoon dood zonder ze aan te houden of te ondervragen,” zegt een inwoner van het dorp.

Ook via andere bronnen ontvangt Stichting as-Salaamah wal’Adaalah veel beeldmateriaal van de slachtoffers van geweld door het leger van Myanmar. Tevens wordt er melding gemaakt van het in brand steken van vele huizen en moskeeën. “De grote vrees is dat er met deze escalatie weer een nieuwe golf van geweld dreigt zoals we dat ook in 2013 hebben gezien,” aldus Nourdeen Wildeman, voorzitter van Stichting as-Salaamah wal’Adaalah. “We houden nauw contact met onze bronnen in het gebied. Het geweld bevindt zich op dit moment 80 kilometer ten noorden van ons werkgebied, maar de vraag is of dat zo zal blijven.”

Systematische schendingen van de mensenrechten
Volgens Fortify Rights zou de overheid een onafhankelijk onderzoek moeten laten plaats vinden in het dorp naar aanleiding van deze dodelijke geweldsincidenten. Het gebruik van dodelijk geweld door veiligheidstroepen tegen een burger is alleen geoorloofd wanneer dat nodig is om het verlies van het leven of ernstig letsel van een potentieel slachtoffer te voorkomen. De VN-beginselen inzake het gebruik van geweld en vuurwapens door wetshandhavers bepaalt dat het “opzettelijke dodelijk gebruik van vuurwapens alleen mag worden toegepast wanneer het strikt onvermijdelijk is om het leven van een ander te beschermen.” De VN-Gedragscode voor wetshandhavers vereist ambtenaren geweld alleen te gebruiken als dat strikt noodzakelijk is en in de mate die nodig is voor het uitoefenen van hun taak.”

In februari 2014, publiceerde Fortify Rights een 79-pagina’s tellend rapport, waarin het beleid van de overheid van Myanmar wordt beschreven inzake vervolging, wijdverbreide en systematische schendingen van de mensenrechten tegen de Rohingya in het noorden van Rakhine State. Het rapport bevat ook de rechten die de Rohingya moeten krijgen zoals recht op non-discriminatie, vrijheid van verkeer, huwelijk, familie, gezondheid, en privacy.

In oktober 2015 heeft de Allard K. Lowenstein International Human Rights Clinic aan de Yale Law School “sterke aanwijzingen” gevonden die duiden op een genocide tegen de Rohingya in de staat van Rakhine. “De mensen in de staat van Rakhine verdienen bescherming en rechtvaardigheid en het leger zou moeten werken met lokale gemeenschappen om de rust te doen wederkeren”, aldus Matthew Smith van Fortify Rights.